Bhuku reNziyo: Munyori, Ndima, Chinangwa uye Zvimwe

  • Bhuku reNziyo inhetembo inopemberera rudo pakati pemurume nemukadzi.
  • Munyori waro ndiSoromoni, uyo akazvinyora muzana ramakore rechina BC.
  • Bhuku racho rinosimbisa kukosha kwokuvimbika uye kuvimbika muwanano.
  • Tsanangudzo dzinosiyana, kubva parudo rwevanhu kusvika paukama hwaMwari nevanhu vake.

Unoziva here kuti nei Bhuku reNziyo inonzi nhetembo? Ziva kunaka kunoratidzwa nemitsara yaro, inokwidziridza kupfuura rudo rwose

Bhuku-reNziyo 1

Bhuku reNziyo

El Bhuku reNziyo raSoromoni kana sevanodziidza vamwe kuti "Nziyo dzaSoromoni" ibhuku rechokwadi reTestamende Yekare, rinobata nerudo rwakachena mumukadzi nemurume.

Ibhuku remubhaibheri rine mhando yezvinyorwa zvenhetembo. Soromoni anosimbisa kunaka nokuchena kworudo irworwo runoganhurana noutsvene. Hukama uhu hunofananidzwa nehukama hwaIshe nekereke yake. Pfungwa huru yebhuku iri inyaya yerudo pakati pemurume (uyo aizomiririra Mambo Soromoni) nemukadzi wake. Vavariro yake ndeyokusimbisazve utsvene hweroorano ndokuienzanisa norudo rwaShe nokuda kwavanhu vake nechechi.

Zvinoenderana nemaitiro akaitwa nenyanzvi mumabhuku, marapirwo anopiwa naSoromoni kunyaya iyi haana mupikisi wenhetembo. Munguva yekuvandudzwa kwebhuku, zvinogona kuonekwa kuti Soromoni anowanzo shandura sei kushandura marongero uye mavara. Ichi chinyorwa chinoita kuti zviome kunzwisisa kuverenga kwako.

Kuturikirwa kwakaitwa vamwe pakuimbwa kwenziyo ukama hwaJesu nechechi yake, uyo mune dzimwe ndima dzeBhaibheri anoziviswa somwenga wake. Kune vamwe, inotaura nezvaMaria. Zvisinei, pamaonero aya, yakawana simba gurusa hukama huri pakati paJesu nekereke yake.

VaEfeso 5:27

27 kuti aikumikidze kwaari iri kereke inobwinya, isina gwapa kana kuwonyana, kana chimwe chakadai, asi tsvene isina gwapa.

 VaEfeso 5:32

32 Chakavanzika ichi chikuru; asi ndinotaura izvi pamusoro paKristu nekereke.

Etymology

Zita reiri bhuku renhetembo, rwiyo rwenziyo, rinobva muchiHebheru שִׁיר הַשִּׁירִיםShir Hashirim, uye shanduro yaro inoreva “rwiyo rwakanaka kwazvo” kana kuti “nziyo dzakanakisisa”. Sezvataurwa pamusoro apa, bhuku racho rinotaura nezverudo rwakachena uye runoyera pakati pemurume nemukadzi, vanoratidza rudo rwavo kuburikidza nenhetembo dzizere nemadimikira nemifananidzo.

Munyori uye zuva rerwiyo rwenziyo

Kupfurikidza nokunzvera magwaro atinogona kuona mubhuku ra 1 Samueri 4:32 tinogona kuziva munyori worwiyo rwenziyo. Kana tikaverenga chirevo chose tinoziva kuti chiri pamusoro paSoromoni. Sezvo mambo uyu akakumbira uchenjeri kuna Jehovha kuti atungamirire vanhu vake. Saizvozvowo, munyori wenziyo dzine zviuru zvishanu anonzi ndiye akanyora, kuwedzera kune bhuku raMuparidzi nebhuku raZvirevo.

1 Samuel 4: 32

32 Zvino wakatara shumo dzine zviuru zvitatu, uye nziyo dzake dzakasvika chiuru chimwe neshanu.

 Nziyo 1:1

Rwiyo Rukuru rwaSoromoni.

Kana riri zuva rekunyora, bhuku renhetembo iri rinofungidzirwa kuti rakanyorwa muzana ramakore rechina BC.

MuchiKristu, Bhaibheri reKatorike tinogona kuwana idzi nziyo dzenziyo pakati pebhuku raMuparidzi naIsaya.

Bhuku-reNziyo 2

ndima yepakati

Patinoverenga rwiyo rwenziyo tinogona kunzwisisa kuti runotaura nezverudo rwakachena, rwakatendeka, rwechokwadi uye runoyera rwewanano. Vhesi rinobatanidza hunhu uhwu hwese nderinoti:

Nziyo 6.3

Ini ndiri womudiwa wangu, mudiwa wangu ndowangu;
Anofudza pakati pamaruva.

Zviri mukati meBhuku reRwiyo Rwonziyo

Kuti udzidze zviri mubhuku renziyo dzenziyo, zvinodikanwa kubata zvinhu zvitatu zvakaita sechimiro, chirongwa uye zvirimo pachazvo.

Maitiro

Parizvino, Bhaibheri rechiKristu uye/kana reKatorike rine zvitsauko zvisere zverwiyo rwenziyo. Chimiro ichi ndicho chakawana simba guru munyika yechiKristu.

Urongwa

Kuti tidzidze bhuku rerwiyo rwenziyo, zvinokosha kufunga nezvezvikamu zvishanu, pamwe chete nezvinoreva nziyo shanu. Pamusoro pekutarisa zvidavado zvitanhatu zvichawanikwa munhetembo nomwe dzinoturikirwa munziyo makumi maviri nenhatu.

Kupfupisa, tinopa zvikamu zvinonyanya kushanda pakudzidza bhuku renhetembo iri.

Sezvaunoyemura, inoumbwa nenhanganyaya, nhetembo shanu dzakanaka uye maviri ekuwedzera, ayo akarongwa seizvi:

  • Sumo (1, 2-4)
  • Rwiyo rwekutanga (1 - 5)
  • Rwiyo rwechipiri (2, 8 - 3, 5)
  • Canto yechitatu (3, 6 - 5, 1)
  • Yechina kanto (5, 2 - 6, 3)
  • Kanto wechishanu (6, 4 - 8, 7)
  • Pane apendice maviri akawedzerwa gare gare (8, 8-14)

Bhuku-reNziyo 3

general content

Zviri murwiyo rwenziyo zvinobata nemaonero anoita Mwari rudo mumhuri. Kuchena nokunaka kworudo pakati pomurume nomudzimai wake kunotanhamara munziyo. Vanosimudzira misimboti yekuvimbika kwevarume kuvakadzi uye zvakasiyana. Maonero aya anobva muna Genesi 2:24.

Genesisi 2:24

24 Naizvozvo murume achasiya baba namai vake uye abatanidzwe kumukadzi wake, uye vachava nyama imwe.

Muzviri mukati mayo, nhau yacho inonangidzira ngwariro pavatambi vakuru vaviri, Mambo Soromoni ( Rwiyo 1:4, 12; 3:9, 11; 7:5 ) uye muShuramiti muduku ( Rwiyo 6:13 ). Mamiriro enhoroondo ebhuku ndeapo Soromoni akakwira pachigaro chaDavidi muna 971 BC. Anodanana nemusikana wechidiki uyu achangotora umambo.

Sezvataona, rwiyo urwu runoratidza kuchena uye kunaka kwerudo muwanano. Inosimbisa nheyo dzekuvimbika uye kuvimbika kwezvose zviri zviviri.

Pasinei neuchenjeri uhwu uye kutendiswa kwaSoromoni tinoziva kuti akasiya nzira iyi yehupenyu. Airarama upenyu hwounzenza. Zvisinei, mushure merwendo rwehupenyu hwake, paaiongorora zvakaitika kwaari, akaziva kuti hupenyu uhwu hwaingova husina maturo uye hunogumisa:

Muparidzi 9: 9

Fadzwa noupenyu pamwechete nomukadzi waunoda, mazuva ose oupenyu hwako husina maturo, hwawakapiwa pasi pezuva, mazuva ose ezvisina maturo zvako; nokuti ndiwo mugove wako muupenyu, uye pabasa rako raunobata naro pasi pezuva.

Zvishandiso zvemanyorero izvo Soromoni anoshandisa tsananguro, nhaurirano uye anovandudza rondedzero yake muzvikamu nemifananidzo.

Pakati pamabhuku mashanu ayo vaJudha vakarava pamitambo yavo yegore negore, iri ndiro rokutanga ravairava, zvikurukuru paMutambo wePaseka.

Mukati menziyo dzose tinogona kunzwisisa kuti musimboti mukuru worwiyo rwenziyo rudo pakati pomurume nomukadzi, runoratidzwa mumunda, pakati peboka ravafudzi ( Rwiyo 1:8 ), pamwe chete neboka revafudzi. pakati peminda yemizambiringa, dzimba nemapindu ( Rwiyo 1:16; 2:4; 7:12 ) kana kuti muguta ( Rwiyo 3:2 ).

Mashoko ari pakati pevadikani nezviito zvavo anosarudzwa nesvusvuro yorudo iri pakati pavo.

Tinogona kunzwisisa kuti kuwedzera kujaya racho, musikana wacho anoratidzawo manzwiro ake uye manzwiro ake ( Rwiyo 8:14 uye 1:2, 4 ). Hapana mubvunzo kuti nziyo idzi dzinotsvaga kuratidza kunaka nekuchena kwerudo rwevanhu. Zvisinei, pfungwa iyi inorambwa nevaJudha nevaKristu ( Rwiyo 8:14; 1:2-4 ).

Kuti unzwisise zvimwe zvishoma nezveBhuku iri, tinokukoka kuti uone vhidhiyo inotevera

dudziro

Sezvatakamboona, iyo pfungwa yekuona senge dingindira rinoratidza runako nekuchena kwerudo rwemunhu chirevo chakaraswa nemaJuda nemaKristu.

Kumapoka aya chikonzero chiri nyore. Bhuku dzvene rakadaro rine Bhaibheri haringagoni kuva nenziyo dzinozvidza Mwari dzakatsaurirwa bedzi kusimbisa zvishuvo zvenyama zvomurume nomukadzi.

Shoko raMwari rinoyambira kuti zvenyama nezvemweya zvinopesana. Nokudaro, bhuku rino mucherechedzo worudo rwaMwari kuvanhu vake, pamwe chete neChechi yake ( VaGaratia 5:17 ).

rudo rwakachena muwanano

Rwiyo rwenziyo runogona kuonekwa kubva mumaonero erudo rwakachena, rwakatendeka, rwakatendeseka runofanira kuvapo muwanano. Eya, kubvira pakusikwa kwenyika Mwari akapa ukoshi kuroorano segadziriro inoyera.

Mukati mehurongwa hutsvene hwaMwari mune rudo pakati pemurume nemukadzi. Tinogona kuona mundima yeShoko raMwari kuti Mwari ari kupa sei kukosha kworudo muwanano. Kana iwe uchida kuziva matipi anotibatsira mukati meiyi institution, tinokukoka iwe kuti uise iyi inotevera link mazano ewanano dzechiKristu

Saizvozvowo, rave bhuku rine chekuita nemichato yaimboitwa pakanyorwa bhuku. Mukati memhemberero idzi mwenga nechikomba vakaimba nziyo dzorudo nomufaro ( Jeremia 33:11 ). Kubva kare, michato yakatora mazuva manomwe. Muenzaniso ndeurefu hwemuchato pakati paJakobho naRea:

Jeremia 25:10

10 Ndichabvisa pakati pavo inzwi romufaro nenzwi romufaro, inzwi rechikomba nenzwi romwenga, ruzha rweguyo nechiedza chomwenje.

Genesi 29: 27-28

27 Pedzisa vhiki ino, uye uchazogamuchira imwe yacho, yebasa raunondiitira mamwe makore manomwe.

28 Jakove ndokuita saizvozvo, ndokuzadzisa vhiki yeuyu; ndokupa Rakeri mukunda wake kuva mukadzi.

Vatongi 14:12

12 Samusoni akati kwavari, Ndichakuudzai chirabwe zvino; kana mukandiudza izvozvo pamazuva manomwe omutambo, mukagona kududzira, ini ndichakupai nguvo dzomucheka dzina makumi matatu nehanzu dzakanaka dzina makumi matatu.

Muchirevo chechinyorwa cherudo rwakachena muvakaroorana, rudo rusingaputsiki, rwakavimbika pakati pevakaroorana runokunda zvishuwo zvenyama nokudaro kuzvipira uko vose vakafunga (Zvirevo 15:-19).

Rudo rwaMwari kuvanhu vake

Imwe dudziro yakapihwa bhuku iri rudo rwaMwari kuvanhu vake. Kana tichitsvaga muTesitamende yekare tinowana mivaravara yemubhaibheri inotaura nezvedingindira iri.

Saizvozvowo, kana tichiongorora Testamente Itsva tinowana rudo rwunotaurwa naJesu kukereke yake. Kubva mumaonero aya, bhuku renziyo rakatorwa sedimikira kana mufananidzo werudo rwaMwari kuvanhu vake vaIsraeri, rwaIshe Jesu kukereke yake uye kunyange nekereke kuna Jesu ( Ezekieri 16:6-14; VaEfeso 2:22-23: Zvakazarurwa 22:1).

Jeremia 2: 1-3

Shoko raJehovha rakauya kwandiri, richiti:

Enda undodanidzira munzeve dzeJerusarema, uchiti, Zvanzi naJehovha, Ndakakurangarira, kutendeka kwohuduku hwako, rudo rwenguva yokuwanikwa kwako, pawakanditevera murenje, munyika isina kudzvarwa.

Israeri akanga ari mutsvene kuna Jehovha, zvibereko zvokutanga zvezvibereko zvake zvitsva. Vose vaimudya vakanga vane mhosva; zvakaipa zvakanga zvichivawira,” ndizvo zvinotaura Jehovha.

Hapana humbowo hwedudziro dzakadaro, asi mutauro unowanikwa muBhaibheri ndewekufananidzira. Zvazvinoreva hazvisi zvekududzira kwevanhu. Naizvozvo, kana tichifunga nezvorudo rwomurume nomukadzi, zviri nyore kufunga kuti rwuri pamusoro porudo rwaJesu nokuda kwomwenga wake kuchechi.

Pfupiso yerwiyo rwebhuku renziyo

Rwiyo rwenziyo runotanga muchato usati waitwa. Muroora anoshuvira kuva nemurume wake wenguva yemberi uye zviroto zvenguva iyo pavanenge vari pamwe chete muhukama hwepedyo.

Nekudaro, iye anoziva uye anopa zano kudiwa kwerudo kukudziridzika zvakasununguka uye inguva yake. Pane rumwe rutivi, mambo anorumbidza runako rwomusikana muShurami, uyo anokurira zvamazvirokwazvo kusachengeteka kwake pamusoro pechitarisiko chake.

Musikana muduku anorota kuti anorasikirwa naSoromoni uye mukutsvaka kwake kwokupererwa anoenda kuvarindi veguta vanomubetsera. Achiwana mudiwa wake, anonamatira kwaari asingazenguriri. Anosarudza kuenda naye kunzvimbo yavanenge vakachengeteka.

Paanomuka kubva kuhope idzi dzinonetsa, anosimbirira kuti rudo runofanira kubvumirwa kukudziridzika nemasikirwo uye kusambomanikidzwa.

Apo usiku hwomuchato hunosvika, mudiwa wake muduku anosimbisazve runako rwomwenga wake. Salomón anoshandisa mutauro wakazadzwa nechiratidzo, kwaanotaura zvishuwo zvemudzimai nokukoka murume wake mune zvaanogona kumupa.

Mwari vanoropafadza kubatana kwavo uye vanova nyama imwe.

Nokufamba kwenguva, vakaroorana vanokura muukama hwavo. Muchato unopinda nemiedzo yakaoma inorondedzerwa mune imwe hope.

MuShuramiti zvakare pakurota anoramba murume wake anodiwa uye anomusiya mukuzvidzwa uku. Aremerwa nokuzvidemba uye kuva nemhaka, anoshuva kumuwana, achimutsvaka zvikuru muguta. Panguva ino varindi havamubatsiri, asi kuti vanomubata zvisina kunaka.

Pakusangana vose, murume nomudzimai, vanoyanana.

Pakupedzisira, apo vakaroorana vanosangana, vane chivimbo mumanzwiro avo. Vanoziva kuti rudo rwavo rwakachena uye rwakavimbika rwakachengeteka. Vanosimudza nziyo kupemberera rudo rwavo rwechokwadi uye havapokane chishuvo chavo chokuva pamwe chete nokusingaperi.

Tsanangudzo yeBhuku reNziyo

Bhuku renziyo rinozivikanwa nekuva bhuku rinobaya mwoyo rinorondedzera mutambo werudo rwevaviri. Nhau yacho inorondedzerwa muchimiro chokudetemba chekurukurirano pakati pejaya (Mambo Soromoni) nomukadzi (muShuramiti).

Mubhuku rose, manzwiro aripo pakati pevaviri anotsanangurwa mumashoko avo epedyo. Chinangwa chavo chaive chekuti vagare vese zvachose. Nhaurirano dzinobata nenyaya dzinoitika mukati mewanano kubva mukuona kwehumwari.

Sezvataona munyaya yacho yose, kwave kune dudziro dzakati kuti dzakapiwa kunziyo idzi. Vamwe vanotsinhira kuti ndezverudo rwakachena uye rwepachokwadi runofanira kuvapo muwanano. Hukama hwevaviri ava hunofanira kushanduka sei?

Vamwe vanotsigira pfungwa yokuti ndeyerudo rwaMwari kuvaIsraeri nechechi yake. Zvisinei, uchenjeri nezvakavanzika zvaMwari hazviperi. Pamadingindira ese ari maviri, rwiyo rwenziyo runoshanda kugadzirisa nyaya idzi mukuparidza kwekereke.

Kubva pakuona kwekutanga, kufambidzana, kutarisira kuramba wakachena kusvika muchato uye hupenyu semurume nemukadzi zvinogona kugadziriswa. Kune rumwe rutivi, munhu anogona kutaura nezve rudo nekutendeka kwaMwari nevanhu vake neChechi kusvikira Muchato weGwayana waitika. Chasara chete kukumbira Mweya Mutsvene kutungamira kuti tiparidze pazvinhu izvi.

Tsanangudzo yeBhuku reNziyo

  • Zuva romuchato (Rwiyo 1:1 kusvika ku2:7)
  • Kuyeuka kupfimbana (Rwiyo 2:8 kusvika ku3:5)
  • Kuyeuka kuzvipira (Rwiyo 3:6 kusvika ku5:1)
  • Kurara kusingazorori (Rwiyo 5:2 kusvika ku6:3)
  • Kurumbidza kunaka kwemwenga (Rwiyo 6:4 kusvika ku7:9)
  • Chikumbiro chounyoro chomudzimai (Rwiyo 7:9 kusvika ku8:4)
  • Simba rerudo (Rwiyo 8:5-14)

Kushanda kweBhuku reNziyo

Nhasi nzanga yava nepfungwa isina kururama yezvinoreva roorano segadziriro inoyera. Tinogona kuona kuti mhuri dzinoparara sei uye vakaroorana vanorambana zviri nyore.

Zviono zvitsva zvemaumbirwe eroorano zvakabuda zvichipesana neizvo Bhaibheri rinosimbisa. akavasika murume nomukadzi. Aya maonero matsva anopesana nebhuku renziyo dzenziyo.

Kubva pamaonero ebhuku iri rebhaibheri, muchato ndewekunakidzwa, kupembererwa nekuremekedzwa. Mupfungwa iyi, Bhaibheri rinotipa mimwe miitiro yatinofanira kushandisa muwanano yedu kuti isimbise. Pakati pavo:

Zvakakosha kuti zuva rega rega nguva ipiwe kumurume kana mukadzi. Nguva iyoyo ngaive yakatsaurirwa kuzivana.

Saizvozvowo, zvakakosha kuti muhukama vaviri vacho varumbidzwe, vachikurudzirwa muzvirongwa zvevakaroorana uye hukama hwavo hwewanano.

Vaviri ava vanofanira kufara mumwe nemumwe. Nokuda kweizvi zvinokurudzirwa kuti mimwe misangano inorongwa yoga. Izvo zvakakosha kuti ivo vanogadzira, vakadzama uye kunyange kutamba. Nemamwe mashoko, farira chipo chaMwari chorudo rwewanano.

Chimwe chishandiso chinobva mubhuku iri ndechekuti kuzvipira kumudzimai kana kumurume kunosimbiswa zvakare. Chimwe chezviito kuvandudzwa kwemhiko dzemuchato.

Shoko rokuti kurambana harifaniri kuva nenzvimbo muwanano yenyu. Kuda kwaMwari kuti rudo pakati pevakaroorana ruve rwakachengeteka uye rune rugare.